We vertoeven dezer dagen onder de invloed van een stevig hogedrukgebied, maar in de winter betekent dat helaas niet altijd zonnig weer. De zon heeft deze tijd van het jaar weinig kracht waardoor mist en/of lage wolken alle kansen krijgen. Dat hebben we ook vandaag gemerkt. Opklaringen waren er op deze laatste dag van 2019 amper.

Ook vanavond blijft het overwegend bewolkt. Het blijft zeker droog, maar door het rustige weer kan er regionaal nevel en mist gevormd worden. De temperaturen zakken de komende uren geleidelijk aan, en zullen op het moment van de jaarwisseling rond het vriespunt schommelen. Sjaal en handschoenen zijn vannacht dus geen overbodige luxe. En vooral in het centrum en het oosten van het land kan het lokaal glad worden door aanvriezende nevel/mist en de vorming van rijmplekken.

Door het afsteken van vuurwerk komen er extra stofdeeltjes in de lucht, en daardoor kan mist zich gemakkelijker vormen. Daardoor wordt het vooral rond middernacht opletten voor regionaal (dichte) mist. Het zicht kan plots gereduceerd worden. Iets om rekening mee te houden.

Morgen blijven nevel, mist en lage bewolking hardnekkig in de westelijke landhelft. Over het oosten van ons land breekt de zon wellicht in de loop van de dag doorheen het wolkendek. Waar het opklaart ligt de temperatuur rond een graad of 5. In de bewolkte gebieden ligt het kwik rond 2 of 3 graden boven het vriespunt.

De komende dagen verlopen bijzonder zacht. Ook ‘s nachts blijven de temperaturen ruim positief. We stevenen dus af op een groene kerst, maar uitzonderlijk is dat zeker niet.
Sneeuw op Kerstmis is in ons land eerder zeldzaam, sinds 1900 was er slechts 11 keer sprake van een witte kerst.

De laatste witte kerst dateert al van 2010.
In de Westhoek en aan zee lag er toen geen sneeuw, maar elders lag er een dik sneeuwtapijt. In West-Vlaanderen lag er 1 tot 5 cm, in Oost-Vlaanderen 5 cm tot 15 cm (tot 19 cm regio Aalst), en in Antwerpen en Vlaams-Brabant 17 tot wel 35 cm. Limburg spande toen de kroon met in de regio Tongeren tot maar liefst 50 cm sneeuw. Het was op veel plaatsen dus een zéér witte kerst toen.

Ook in 2009 was het prijs. Toen had het vooral de dagen voor Kerstmis gesneeuwd. Ondanks de regen in de kerstnacht van 2009 hield het sneeuwdek in Ukkel stand. Er werd toen slechts een paar centimeter sneeuw gemeten in de ochtend en rond het middaguur was alle sneeuw weer verdwenen.

Daarvoor moeten we al terug tot in 1986, toen lag er 1,5 cm.

In 1976 en 1981 vielen er met kerstmis enkele sneeuwvlokken, maar dat was niet voldoende om een gesloten sneeuwdek te vormen.

Op kerstavond 1964 regende het nog stevig, maar in de nacht veranderde de regen in sneeuw. Het bleef op kerstdag urenlang sneeuwen met uiteindelijk 17 cm sneeuw in Ukkel. Dit was het dikste sneeuwtapijt op kerstdag in de twintigste eeuw. En bovendien was het ook de enige landelijke witte kerst. Het hele land lag toen bedekt onder een dikke sneeuwlaag.

Overigens wil een groene kerst niks zeggen over het verder verloop van de winter. Januari en februari zijn eigenlijk pas de échte wintermaanden, dan komt de winter in West-Europa vaak pas echt op dreef. Februari is trouwens, gemiddeld genomen, de maand met de meeste sneeuwdagen in ons land.

De definitie van een witte kerst
Nog even de officiele definitie van een witte kerst meegeven volgens het KMI.
In Ukkel (het officieel KMI weerstation) moet er om 8 uur ‘s ochtends op 25 december tenminste 1 cm sneeuw liggen en het sneeuwdek moet gesloten zijn. Wat er later op de dag gebeurt, heeft geen belang. Dus stel dat het om 8u30 hevig begint te sneeuwen, dan gaat dat jaar alsnog de geschiedenis in als een groene kerst…

Hieronder een lijst van alle jaren met een witte kerst sinds 1900. De dikte van het sneeuwdek werd steeds gemeten in Ukkel om 8u in de ochtend.

1906 – 12 cm
1913 – 7 cm
1917 – 6 cm
1918 – 2 cm
1923 – 2 cm
1938 – 7 cm
1950 – 8 cm
1964 – 17 cm
1986 – 1,5 cm
2009 – 3 cm
2010 – 17 cm

Bron: KMI, MeteoGroup

Onder een vrijwel heldere hemel kon het vannacht goed afkoelen. Deze ochtend schommelt het kwik rond het vriespunt en op de meeste plaatsen vriest het zelfs lichtjes aan de grond.
Vandaag blijft het droog en krijgen we aanvoer van droge, continentale lucht. De zon kan zo goed als de hele dag ongehinderd blijven schijnen met slechts enkele hoge wolkensluiers. De wind waait overwegend zwak (2 Bft) uit het oosten. De maxima zijn aan de frisse kant met 9 à 10 °C en de oostenwind vergroot toch wel het koudegevoel.

Vanavond is het eerst helder, en dan koelt het af naar 2 à 4 °C. Aan de grond is lokaal opnieuw lichte grondvorst mogelijk, maar zo koud als tijdens de voorbije nacht wordt het niet. In de loop van de nacht wordt het zwaarbewolkt en dan lopen de temperaturen enkele graden op.

Vanaf morgen krijgen we een heel ander weertype. De wind draait naar het zuidwesten en vanuit die hoek krijgen depressies van over de Atlantische Oceaan opnieuw vat op ons weer. 

Vrijdag blijft het op veel plaatsen zwaarbewolkt en in de loop van de voormiddag begint het te regenen. Meestal valt er lichte regen, ’s avonds gaat het harder regenen. Het wordt enkele graden zachter met maxima rond 13 °C. De wind neemt in kracht toe en wordt matig (4 Bft). In de nacht naar zaterdag koelt het nauwelijks af. Het wordt zelfs een zachte nacht met minima van ruim 10 °C.

Zaterdag wordt het erg wisselvallig met buien die soms zelfs vrij intens kunnen zijn. Tussen de buien door zijn er dan wel enkele opklaringen. Er waait een matige tot vrij krachtige wind uit het zuidwesten. De maxima schommelen rond 14 à 15 °C.

Op zondag blijft het wisselvallig met perioden van regen of buien en neemt de wind nog verder in kracht toe. De maxima schommelen rond 11 à 12 graden °C.

Na een zonnige donderdag kondigt het Allerheiligenweekend zich dus nat en ook winderig aan met vooral op zondag kans op felle rukwinden. Het voordeel is dan weer dat het vanaf vrijdag zachter wordt met vooral tijdens de nachten gevoelig hogere temperaturen.

Tot morgenavond krijgen we aanvoer van zeer zachte lucht. Morgen stijgen de temperaturen tot dichtbij 20 °C, maar in de nacht naar zondag maakt een regenzone een einde aan het zachte najaarsweer. Zondag en begin volgende week halen we met moeite 10 à 12 °C.

Morgen blijft een neerslagzone (koufront) de hele dag voor onze kust treuzelen. We blijven dus ook morgen nog in de zeer zachte lucht vertoeven. Het front zorgt voor hoge bewolking, waar de zon dikwijls doorheen kan schijnen. Het wordt dan ook een vrij mooie dag met mooie zonnige perioden. Pas aan het einde van de dag wordt het helemaal bewolkt en in de nacht naar zondag gaat het regenen. Het wordt morgen 18 à 19 °C. Bij voldoende zonneschijn zit er zelfs een lokale 20 °C in, maar er waait wel een goed voelbare, matige wind (4 Bft) uit het ZZW.

Zaterdagnacht trekt het koufront doorheen ons land en dat gaat gepaard met perioden van regen. Op zondag kan het tijdens de voormiddag nog een tijd lang regenachtig blijven, maar na de middag wordt het toch snel droger, het blijft wel overwegend bewolkt. Het is gevoelig frisser met maxima rond 11°C.

Begin volgende week zorgen hogedrukinvloeden voor rustig, droog en vrij zonnig weer. Koudere lucht vanuit de poolgebieden kan onze regio bereiken en dat betekent dat de temperaturen aan de frisse kant blijven. Maandag en dinsdag kan het nog 12 of 13 °C worden, maar woensdag is dat hooguit nog een graad of 10. Tijdens de nachten kan het afkoelen naar 1 à 3 °C in Vlaanderen. Aan de grond kan het op veel plaatsen zelfs lichtjes gaan vriezen.

Vanaf woensdag is er wel een grote onzekerheid in de verwachtingen, al lijkt er wel een trend naar een wisselvalliger (natter) weertype…